به سوی فهم فناوری نرم (۲۹)

به سوی فهم فناوری نرم (۲۹)

فناوری نَرمِ جَمع سِپاری

علوم داده و تبدیل داده های اَنبوه و بزرگ به اطلاعاتِ ارزش آفرین و تصمیم ساز و در پی آن، مدلسازی، الگویابی و تحلیل نظام یافته حاصل از آن،”فناوری نرمِ تحلیل اطلاعات” نام دارد.راهبردها، رویکردها، روش ها و فنون متنوعی برای تحلیل فرآیندی داده های پردازش شده وجود دارد. از طرفی، ورود مقوله حکمرانی به عرصه دیجیتال، فرصت های بیشماری را در مورد کیفیت بخشیِ روزافزونِ نحوه رابطه مردم و حاکمیت ایجاد کرده است که از آن تعبیر به “فناوری نرم شهروندی” می شود که مفاهیمی چون؛ دولت الکترونیک، مشارکت عمومی، نوآوری باز در حکمرانی و جمع سپاری را در دل خود دارد. تاکید نگارنده در این نوشتار بر “فناوری نرم جمع سپاری یا Crowdsourcing” و فعال کردن ظرفیت مردم در حل مساله است. داستان جمع سپاری از برگزاری مسابقه حدس زدن وزن لاشه گاو با شرکت حدود هشتصد نفر از توده مردم عادی در میدان شهر توسط فرانسیس گالتون (Francis Galton) در سال ۱۹۰۶ شروع شد که بین متوسط حدس توده مردم با وزن واقعی گاو تنها هشت دهم درصد اختلاف بود. همچنین در آگوست ۲۰۱۵ مسابقه حدس زدن وزن گاو بین دو گروه مردم عادی و مردم متخصص تر به صورت اینترنتی برگزار شد و بیش از هفده هزار نفر مردم عادی و سه هزار نفر مردم متخصص تر در آن رویداد مسابقه وار شرکت کردند که پنج درصد خطا
در حدس مردم عادی و شش درصد خطا در حدس گروه متخصص تر گزارش شده بود و یا حدود هفتاد درصد کیفیت بیشتر در پیش بینی ارزش سهام وال استریت با رویکرد جماعت سپاری گزارش شده است که قابل توجه است.
جمع‌سپاری به عنوان یکی از پیشران های کار و کسب نوین، به معنی تقسیم یک کار بین تعداد زیادی از افراد است به گونه‌ای که هر فرد بخش کوچکی از آن را انجام دهد که گاهی از آن تعبیر به خُردِه‌کاری هم می شود. برای نمونه فرض کنید هزار عکس در وب‌سایت خود دارید که می‌خواهید متنی برای توصیف هر یک از آن‌ها بنویسید. در این صورت می‌توانید از هزار نفر بخواهید که هرکدام یک عکس را توصیف کنند. پس از آماده شدن کار، دستمزد هر نفر را محاسبه و پرداخت کنید. با روش جمع سپاری نتیجه در عرض چند دقیقه آماده خواهد شد. به علاوه کار‌ها سریع‌تر، ارزان‌تر و معمولاً با خطاهای کمتری انجام‌ می‌شود. همچنین این روش در اسکن عکس‌ها، ویرایش‌کردن، اصلاح پایگاه‌ داده و ضبط فایل‌های صوتی کاربرد دارد.
به تعبیر دیگر، جمع سپاری نوعی فعالیت مشارکتیِ برخط است که در آن یک فرد، یک سازمان، یک بنگاه غیر انتفاعی یا یک شرکت؛ انجام داوطلبانه یک وظیفه را از طریق یک فراخوان عمومی منعطف به گروهی از افراد با تعداد و دانش متنوع و نامتناجس واگذار می نماید. از آن جا که تعداد زیادِ افراد می‌توانند بهترین ایده‌ها، مهارت‌ها و پشتیبانی‌ها را ارائه دهند، روش جمع سپاری باعث می شود نتیجه‌های بهتر و با کیفیت بالاتر حاصل شود. همیشه انجام این وظیفه که با پیچیدگی متفاوت همراه است واینکه جمعیت با آوردن کار، پول، دانش یا تجربه درآن مشارکت نمایند، مستلزم سود دوجانبه می‏باشد. مشارکت کننده از برآورده شدن یک نیاز جدی که می تواند اقتصادی، شناخت و معروفیت اجتماعی، عزت نفس یا توسعه روزافزون مهارت های متنوع شخصی باشد بهره مند گردد و جمع سپار نیز از مواهب آنچه مشارکت کننده به بنگاه آورده است بهره مند می‏گردد.فرض کنید یک سایت خرید اینترنتی با هزاران محصول جدید دارید که باید آن‌ها را برچسب‌گذاری و دسته‌بندی کنید. این کارِ خسته‌کننده را می‌توانید به تنهایی انجام دهید یا آن را به مجموعه‌ای از افراد واگذار کنید.جمع سپاری یکی از راهبردهای کارا و اثربخشِ تحلیل اطلاعات مبتنی بر حل مسائل عمومی با مشارکت مردم با تخصص های مختلف است. نحیف بودن دریچه های مشارکت فکری و اجرایی مردم در مسائل مختلفِ حاکمیتی، ضرورت تحول در سبک حکمرانی، سیاستگذاری و خط مشی چینی کشورها را دوچندان می کند. با توجه به توسعه دسترسی مردم به بسترهای ارتباطی دو طرفه مانند اینترنت، پیامک، شبکه های اجتماعی، هوش مصنوعی و…، این رویکردها در سال های اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته است؛ از این رو، با ظهور فناوری‌های جدید و افزایش کاربر‌های شبکه‌های اجتماعی در سراسر دنیا، شرکت‌های فعال در حوزه جمع سپاری می‌توانند با سرعت به جمعیت بیش‌تری از افراد دسترسی داشته باشند. در نتیجه اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی، پایه‌ای ترین فناوری‌های مورد نیاز برای جمع سپاری هستند. علاوه بر این، سایت‌ها و نرم‌افزارهای مخصوص تلفن‌های همراه هوشمند نیز برای جمع سپاری وجود دارد. در این میان، پاسخ مثبت فناوری نرم جمع سپاری به پرسش های بنیادین زیر می تواند در این زمینه راهگشا باشد.

📄 -آیا می توان سرعت، وسعت و کیفیت روش های جمع آوری و تحلیل اطلاعات را افزایش داد؟
۲-آیا می توان تغییر باورها، نگرش ها و فرهنگ مردم را کمّی سازی و اندازه گیری نمود؟
۳-آیا می توان با کمک گرفتن از مردم، کیفیت تصمیمات نظام حکمرانی را افزایش داد؟
۴-آیا می توان قبل از وقوع یک پدیده سیاسی، امنیتی و اجتماعی، آن را پیش بینی نمود؟
اصطلاح جمع‌سپاری یا کارِ جمعی، اولین بار توسط جِف هاو (Jeff Howe) نویسنده آمریکایی با همکاری مارک رابینسون (Mark Robinson) در سال ۲۰۰۶ مطرح شد. وی واژه جمع سپاری را طی مقاله ای با عنوان طلوعِ جمع سپاری معرفی نمود. جمع سپاری (ترکیبی از دو کلمه جمعیت (Crowd) و بُرون سپاری (Outsourcing)) مبتنی بر پارادایم های مطرح نوآوری باز (Open Innovation) و برون سپاری بوده و ابزاری کارا و کم هزینه برای جمع آوری گسترده ایده، تامین مالی خُرد و کَلانِ جمعی (جمع‌سپاری مالی) و حل مساله برای مقاصد خاص، فراخوان جمعی، بارش فکری جمعی، تولید جمعی، جمع‌سپاری طراحی و … می‏باشد. او در این مقاله‌ راه جدیدی ارایه داد که که به کمک آن می‌توان افرادی که مایل به همکاری در یک پروژه هستند را در آن پروژه مشارکت داد. به طور مثال، فیس‌بوک از سال ۲۰۰۸ از روش فناوری نرم جمع‌سپاری در حوزه ترجمه استفاده می کند و ترجمه وب ‌سایتش را به این روش به زبان‌های مختلف ترجمه می‌کند. ویکی‌پدیا (Wikipedia) نیز نمونه معروفی از جمع‌ سپاری است. در این وب‌سایت، افراد متخصص‌ و تازه‌کار به شیوه جمع سپاری، بزرگترین دانش‌نامه آزاد در سراسر دنیا را نوشته‌اند. به طور کلی دلایل ظهور فناوری نرم جمع سپاری توسط جف هاو و همکارانش اینطور بیان شده است؛ دلیل اول، بهره برداری از اوقات فراغت است.افراد در زمان های فراغت یا زمان هایی که قسمتی از کارشان در نظر گرفته نمی شود، فرصت بیشتری برای انجام کارهایی که به تولید اقتصادی منجر می شود پیدا می کنند دلیل دوم، توسعه نرم افزارهای منبع باز (Open Source) می‏باشد و روند بازار این نرم افزارها باعث شد که بسیاری از کارآفرینان از این مدل برای کار و کسب‌ خویش الهام بگیرند. دلیل سوم، پیشرفت در دسترسی بیشتر به اطلاعات و هزینه رو به کاهش ابزار تولید آن است. آخرین پیشرفت، ظهور جوامع برخط (Online)است که در آن جمعی از افراد به صورت برخط سازماندهی می گردند. در مجموع در ادبیات جمع سپاری، اندیشمندان دلایل استفاده از جمع سپاری را مواردی چون کاهش هزینه های بنگاه و کاهش زمان ایجاد محصول، ایجاد ارزش برای شرکت، پذیرش بهتر از سوی مشتریان، افزایش ادراک مشتریان از محصولات جدید، ایجاد سرمایه (درحالت تامین مالی جمعی)، کارایی بالاتر حل مسائل از سوی جمع نسبت به حل مسائل از سوی فرد و دریافت علامت های وجود تقاضا در خصوص محصولاتی که قصد ورود به بازار دارند، می دانند. در یک جمع بندی نهایی می توان مزایا و معایب جمع سپاری را اینطور بیان نمود که در روش جمع سپاری کارها با سرعتی بسیار بیشتر از شیوه سنتی به نتیجه می‌رسد. مزیت اصلی شیوه جمع سپاری نسبت به روش‌های دیگر، قیمت نسبتاً پایین آن در مقایسه با هزینه استخدام نیروی با تجربه و متخصص است.
از طرف دیگر، روش جمع سپاری نیز مانند بقیه روش‌ها عیب‌هایی دارد که پیش از انتخاب این روش برای انجام کار باید به آن‌ها توجه شود. مدیریت پروژه‌های بزرگی که به شیوه جمع سپاری انجام می‌شوند و به سبب آن تعداد زیادی نیروی کار در آن مشغول به فعالیت هستند، به برنامه‌ریزی و رهبری خاصی نیاز دارد. به علاوه پیاده‌سازی عمومی پروژه‌های جمع سپاری باعث می‌شود رقیب‌های تجاری به سادگی به برنامه‌ها و محتوای پروژه شما دسترسی داشته باشند. همچنین، همکاری بین اعضای یک جامعه دشوار است، زیرا آن‌ها برای به دست آوردن کار و درآمد بالاتر با هم رقابت می‌کنند. موارد گفته شده شاید در بسیاری از شرایط ایراد بزرگ به حساب نیاید و قابل چشم پوشی باشد. بزرگترین ایراد وارد بر روش جمع سپاری آن است که قرارداد رسمی برای این پروژه‌ها وجود ندارد.