به سوی فهم فناوری نرم (۳)

بسم الله الرحمن الرحیم

فناوری در سالهای اخیر پیشرفت خیره کننده ای داشته است. رویای افراد در رسیدن به ماه سالهاست که به واقعیت تبدیل شده است. اکنون حتی امکان شبیه سازی بشر نیز وجود دارد. دانش و فناوری چنان تاثیر شگرفی داشته اند که در عصر حاضر به بخش جدایی ناپذیری از مردم و از جمله، قاموس رهبران بین الملل، سیاست مداران، مجریان کسب و کار و پژوهشگران تبدیل شده اند. در عین حال، پیگیریِ دستیابی بی محابا به سودهای اقتصادی و استفاده غیراخلاقی از فناوری توسط افراد بی مسئولیت و کج اندیش در کنار بسیاری از فجایعی که به بار آورده اند و منجر به پدیده فراگیرِ فناوری پریشی و بیماری های روان پایه برآمده ازآن شده اند، ما را بر آن می دارد تا به این مساله بازنگری کنیم که آیا در درک و کاربرد فناوری دچار انحراف وخطا شده ایم؟ آنها همچنین ما را به این فکر می کشانند که آیا نیاز به تجدیدنظر در درک خود از فناوری که زمینه ساز مفهوم رقابت جوییِ محوری بوده و کشورهای توسعه یافته صنعتی از آن حمایت می کنند، داریم؟ در حل این چالش با این سوال روبرو هستیم که ماهیت شکاف بین کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته یا کمتر توسعه یافته چیست؟

یک انقلاب مفهومی (تجدید نظر در مورد مفاهیم و طرز فکر کهنه) برای توسعه انسانی پایدار ضرورت دارد. در روزگار ما، انسان ها وارد عصر توسعه یکپارچه، ترکیبی و پیچیده علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی و هنر شده اند که حاصل ارتقای آگاهی انسان از دانش است. بنابراین، مفهوم فناوری نیاز به بازیابی دامنه کامل مفاهیم ذهنی اصیل (که در حال تکامل از فناوری با زمینه محدود به فناوری با زمینه و مضمون گسترده است) و بیان معنای جامعی دارد که در اصل متعلق به آن است. به عبارت دیگر، مفهوم فناوری بایستی دستخوش توسعه و بسط از فناوری سخت به فناوری نرم قرار گیرد.

مهدی حمزه پور

دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی (ره)
عضو هیات علمی گروه علوم تصمیم و سیستم های پیچیده دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)
مدیر اندیشکده فناوری نرم دانشگاه امام صادق (ع)