به سوی فهم فناوری نرم (۱۰)

بسم الله الرحمن الرحیم

به سوی فهم فناوری نرم (۱۰)

فناوری هایِ نرمِ فرآیندی

به منظور کسب جایگاه بهتر در عرصه رقابت بین الملل، اکثر کشورها، نیروی انسانی، مواد اولیه و سرمایه زیادی صرف فناوری پیشرفته کرده اند. با این حال، همین فناوری در کشورها یا مناطق مختلف با نرخ های متفاوتی انتقال می یابد و نتایج متفاوتی نیز بدنبال دارد. پس چه کارکردهایی سبب انتقال فناوری می شوند؟ چه چیزی فناوری را در محصولات تزریق کرده و آن را وارد بازار می کند؟ چه چیزی دانش، فناوری و ایده ها را به محصولات، خدمات و نتایج ارزشمند تبدیل می کند؟ آیا فرآیند تبدیل فناورانه از اختراع تا تولید خود نوعی فناوری است؟

در واقع اگر صرفاً به فناوری سخت اتکا کنیم، نمی توانیم انتظار تبدیل فناوری به محصول یا کسب سهم بازار داشته باشیم. یک سری کارکردها و عناصر دیگر در این امر دخیل هستند. به عنوان مثال، ما باید یک استراتژی یا راهبردِ درست پیاده کنیم، منابع مالیِ لازم را تامین کنیم، محصولاتی را طراحی کنیم که مشتریان مختلف را راضی کند، کیفیت محصولات را تضمین کنیم، کنترل هزینه انجام دهیم و فعالیت های فروش را قبل از بیشتر کردن سهم بازار و سوددهی، ارتقا بخشیم. همه اینها بخشی از یک سری فناوری هستند که برای مدیریت داخلی درون شرکت ها بکار می روند.

در عین حال، شرکت ها برای بقای خود نه تنها نیاز به اصلاح محصول و ساختار سازمانی خود به وسیله همکاری، اتحاد، خرید، ادغام و سرمایه گذاری خارجی دارند، بلکه باید بدنبال کمک از هوش خارجی نیز باشند. آنها باید محصولات و تصویر خود را از طریق تبلیغات و روابط مردمی به اطلاع عموم برسانند. تنظیم مقررات و رسمی کردن این فعالیت های خارجی نیز می تواند به نوعی فناوری تلقی شود، ولو با فناوری هایی که در گذشته به طور سنتی درک می شدند تفاوت داشته باشند.

مثال آشنای دیگر، صنعت خودروسازی است. خودرو رایج ترین وسیله حمل و نقل، موفقیت خود را مرهون نوآوریِ مستمرِ فناوری های تولید و سازماندهی است. در تاریخچه این صنعت، فناوری خط تولید که توسط فورد توسعه یافت و روش تولید ناب که از تویوتا سرچشمه گرفت، جزو فناوری های نرم حیاتی در فرآیند تولید انبوه خودرو هستند که نقش انقلابی در حرکت صنعت خودروسازی جهان به سمت هدف تولید در مقیاس جهانی (WCM)[1] ایفا کرده اند و در کاربردهایی نظیر فناوری موتور و فناوری مواد جدید دخیل بوده و نقش مثبتی در نسل انسان داشته اند.

در مجموع، در فرآیند انتقال فناوری و رقابت، شرکت ها یک سری فناوری های نرم فرآیندی برای ارزش آفرینی محصولات و یا خدمات را توسعه داده اند.

در نتیجه، فرآیندِ انتقال فناوری های سخت؛ یعنی تجاری سازی و صنعتی سازی، جزو فناوری های نرمِ فرآیندی هستند.

            مهدی حمزه پور

• دکتری مدیریت از دانشگاه علامه طباطبایی (ره)
• عضو هیات علمی گروه علوم تصمیم و سیستم های پیچیده دانشکده مدیریت دانشگاه امام صادق (ع)
• مدیر اندیشکده فناوری نرم دانشگاه امام صادق (ع)

[1] World Class Manufacturing